Ճաշակին ընկեր չկա, իսկ անճաշակությա՞նը

Ոչինչ չես կարող անել. ճաշակին ո՛չ ընկեր կա, ո՛չ խնամի ու ո՛չ էլ ընկերուհի։ Սա փաստենք և քայլենք առաջ։ Զի մինչ մենք առաջ ենք քայլում, աննահանջ շարունակվում է մայրաքաղաք Երևանի արձանագործական նկարագրի խեղաթյուրումը։ Առաջատարը «կերպարվեստային ռմբակոծիչ», ժողովրդական նկարիչ և քանդակագործական դիպուկահար տիար Լևոն Թոքմաջյանն է։ Թե ինչու է նա անլուծելի հանելուկ, բացատրում եմ մեծագույն սիրով։ Բանն այն է, որ բավականին ուրույն ձեռագիր և շնորհք ունեցող սույն վարպետը, ով մի քանի տաղանդավոր աշխատանք կերտեց մայրաքաղաքոմ (զորօրինակ, «Անուշն ու Սարոն»` Թումանյանի անվան զբոսայգում, Լև Տոլստոյի կիսանդրին` համանուն դպրոցի դիմաց, Մարտիրոս Սարյանի արձանը Վերնիսաժում և այլն), անկախացումից հետո շրջադարձվեց և սկսեց Երևանի (հնարավորության դեպքում էլ հանրապետության, մերձակա և հեռակա սփյուռքի) կերպարի նենգափոխումը, ընդ որում, բավականին ուշագրավ պատճառահետևանքային մեթոդով։ Այսինքն, էսքիզային վիճակում կերտում է մի ընտիր նմուշ, հետո փոշմանում է, չգիտես ինչու, և վերջնարդյունքում քաղաքը (հանրապետությունն ու սփյուռքն էլ վրադիր) պճնում քանդակագործական հերթական «փորձանմուշով»` ցածրարվեստ և ժամանակավրեպ։ Նման ճակատագրի արժանացան ազգային շատ երևելիներ (այսինքն, նրանց արձաններն ու կիսանդրիները)։ Յուրօրինակ Սողոմոն Թեհլերյանն ու Գևորգ Չավուշը։ Նմանապես Արամ Մանուկյանն ու Շահամիր Շահամիրյանը։ Ոչ պակաս նրանցից` Վահագն Դավթյանը։ Նրանց էապես գերազանցող Վահրամ Փափազյանը։ (Նաև Նոյը, Տիգրան Մեծը, Արգիշտի արքան)։ Ինչո՞ւ է այսպես, անհայտ է, անմեկնելի և ահասարսուռ։ Բայց և այնպես քաղաքապետ տիար Տարոն Մարգարյանն օրեր առաջ «վարպետին» պարգևատրեց ոսկե մեդալով։ Ինչո՞ւ։ Նման «քյալլագյոզությունների՞» համար։ Հավանաբար։ Իր հերթին տիար Թոքմաջյանը դա համարեց լուրջ խթան` իր հետագա ստեղծագործական թռիչքների համար։ Այնպես որ, պատրաստ լինենք նորանոր փորձությունների։

Սակայն գուցե թե լրջախոհ և հեռանկարային մի ծրագիր է իրականացվում։ Այսինքն, եթե Երևանի թամանյանական նկարագիրը պարզապես բռնախեղվել է, իմաստ ունի՞ գեղագիտական տեսանկյունից բարձրարվեստ արձաններ ու կոթողներ կերտելը։ Վստահաբար` ոչ։
Այնպես որ, տիար Թոքմաջյանն ու նրա վաղեմի ու նորահայտ հովանավորներն ազգային-պետական նշանակության լրջախոհ խնդիր են լուծում։
Չխանգարենք։

Վրեժ ԱՌԱՔԵԼՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Էլֆրիդա Մելիքյանի Էրգիրն ու Երկիրը
• Կենաց ծառի այգեպանը
• Ողբերգազավեշտ
• Ազգային կապիտալը պետականության անկյունաքար
• Հովվերգական դավադրություն (բացահայտված է ՔՊ-ի հինգերորդ շարասյունը)
• Ֆուտուրիզմից ռեալիզմ («պետականամետ» քրոնիկոն)
• Ողբերգազավեշտ՝ պետականակերտման նվագակցությամբ
• Մշակութային ճակատը երկրի փրկօղակ
• Ռազմաքաղաքական ուխտագնացություն դեպի Վաղարշապատ
• Եվ կրկին կիսալուսին յաթաղանն արյուն է վիթում
• Երկրի կանաչ դեսպանը
• Որդան կարմիր երկիրի երկունքը․ դար XX (էսսե)
• Կերպարվեստի Արարատ երկրում
• Կերպարվեստի Արարատ երկրում
• «Կերպարվեստի Արարատ երկրում»
• Հայաստանը` Կերպարվեստի Արարատ երկիր (հռչակագիր)
• Անատոլի Ավետյանի Վանաձորը, երկիրն ու աշխարհը
• Ակսել Բակունցի հանճարն ուղենիշ է ինձ համար. Արամ Մաշուրյան
• «Սորոսի արտաքսումը»
• «Մի թողեք ճայերը ծիծաղեն» կամ՝ Մուշեղիչին վայել տոն

Մեկնաբանություններ